Ergonomie: de keuken op (jouw) maat!

Ergonomie is een moeilijk woord voor het eigenlijk zo gemakkelijk mogelijk maken voor het lichaam. Dit blog gaat over ergonomie in de keuken. Gebruiksvriendelijkheid staat voorop in de ergonomische keuken. De keuken is een echte werkplek waar, om onnodig heen en weer lopen te voorkomen, de indeling zo overzichtelijk en efficiënt mogelijk geregeld moet zijn. Veiligheid staat daarbij ook voorop! Voordat ik voor mensen een nieuwe keuken ontwerp stel ik de klant vragen over de gezinssamenstelling, gewoontes en voorkeuren. Denk daarbij aan o.a. de lengte van de gebruiker(s) en of de hoofdgebruiker rechts- of linkshandig is.

Keuken werkdriehoek en de 5 keukenzones

Bij het keukenontwerp ga ik altijd uit van de 5 keukenzones: voorraad, opbergen, spoelen & afval, voorbereiden en koken & bakken. Daarbij plaats ik de koelkast, spoelbak en de kookplaat zo dicht mogelijk bij elkaar om het geloop tussen wat de werkdriehoek genoemd wordt, zo beperkt mogelijk te houden. Bij het optellen van de 3 lengtezijden blijf ik het liefst onder de 6 meter, maar in een grote keuken lukt dat niet altijd.

Rechtshandige keuken

Keukenzones rechtshandige keuken

De volgende 5 keukenzones worden in een rechtshandige keuken van links naar rechts geplaatst:

• voorraad (+ koelkast)
• bergruimte
• spoelen (+ vaatwasser, afval)
• voorbereiden
• koken (+ kookplaat, oven, afzuigkap)

Linkshandige keuken

Wist je dat 10-15% van alle inwoners van Nederland linkshandig is? Dat zijn zo’n 2 miljoen mensen die flinke hinder kunnen ondervinden in een standaard, op rechtshandigen georiënteerde keuken. Als de hoofdgebruiker aangeeft linkshandig te zijn dan ga ik daarmee aan de slag in het keukenontwerp. Klein voorbeeldje: de koelkastdeur moet naar rechts open kunnen draaien.

Linkshandige keukenzones

De volgorde van de 5 keukenzones in een linkshandige keuken is omgekeerd.

• koken (+ kookplaat, oven, afzuigkap)
• voorbereiden
• spoelen (+ vaatwasser, afval)
• bergruimte
• voorraad (+ koelkast)

Ideale werkblad hoogte

Bij het globaal bepalen van de hoogte van het werkblad wordt er naar lichaamslengte gekeken:

• Bij een lengte kleiner dan 170cm wordt het werkblad op 90cm ingesteld.
• Bij een lengte van 170 tot 195cm wordt het werkblad op 95cm ingesteld.
  Voor de precieze berekening van de werkblad hoogte ga je recht voor het werkblad staan. Dan plaats je de onderarmen horizontaal boven het werkblad, in een hoek van 90 graden. Tussen de onderarmen en het keukenblad moet ongeveer een afstand van 12cm zitten.

Diepte werkblad

De diepte van het werkblad is standaard 60cm, gebaseerd op de grijpdiepte van de gemiddelde mens. Een dieper blad van 65cm of 70cm is ideaal om in een hoek losse keukenapparaten als het espressoapparaat met melkopschuimer op te zetten, zonder dat ze werkruimte innemen. Door de extra diepte hangen de bovenkasten ook vrijer rondom je hoofd. Wist je dat lange mensen vaak ook langere armen hebben? Bij het vaststellen van de juiste hoogte van het werkblad bij een lang persoon, is het daarom van belang om gelijk de gewenste diepte van het blad op te meten.

Spoelbak hoogte

De beste hoogte van de spoelbak zou 10-15cm onder de ellebooghoogte moeten zijn. Je hebt een juiste werkhouding als je, zonder voorover te buigen, met de hand de bodem van de spoelbak kunt aanraken. De ruggenwervels worden zo niet belast.

Verdiepte plint

Misschien heb je er nog nooit op gelet, maar het verdiept plaatsen van de plint heeft een goede ergonomische reden. De beste werkhouding bereik je als je rechtop en dicht bij het werkblad staat. De ruimte onder de keukenkasten is gemaakt om je voeten een plekje te geven.

Hoogte van de inbouwapparatuur

Kookplaat

Normaal gesproken wordt voor de hoogte van de kookplaat dezelfde hoogte als van het werkblad aangehouden. Wil je ook graag in de achterste hoge pannen kijken, dan kun je besluiten om dat stuk werkblad met kookplaat 10 tot 15cm te verlagen. Het liefst met een veilige 30cm afstand aan beide kanten van de kookplaat zodat je de pan snel probleemloos opzij kunt plaatsen. Verschillende hoogtes in het aanrechtblad kunnen echter een onrustig beeld geven, waardoor de keuken kleiner lijkt.

Magnetron en oven

Hete gerechten uit de oven of magnetron halen gaat het veiligst als deze apparatuur op armhoogte (100cm – 140cm) staat in de hoge keukenkast.  Wil je de oven en magnetron op elkaar plaatsen, dan is het belangrijk dat de gerechten uit de bovenste apparaat er niet boven ooghoogte uitgetild moeten worden. Je zou je anders lelijk kunnen branden.

Koelkast

In de koelkast kun je alles prima overzien als hij op een fijne werkhoogte geplaatst is.

Vaatwasser

Het is niet altijd mogelijk, maar het is ergonomisch gezien ideaal als de bovenkant van de afwasmachine op een hoogte van 115cm-120cm geplaatst wordt. Diep bukken is niet dan meer nodig. De rug en knieën worden zo minder belast.

Handige opbergruimte

Met goed georganiseerde kasten en laden kun je de beschikbare ruimte in de keuken optimaal benutten. Naast het creëren van veel opbergruimte, bespaar je met een slim keukenontwerp de nodige tijd en spaar je het lichaam tijdens het opbergen. De flexibele indelingen voor laden en uittreksystemen in (onder)kasten maken diepe kasten uiterst inzichtelijk. Apothekerskasten, ladekasten, carrouselkasten en Le Mans kasten zijn dé voorbeelden van ergonomische opbergers in de keuken.

Apothekerskast

De superhandige apothekerskast is overzichtelijk en aan beide zijden bereikbaar. Deze volledig uittrekbare smalle kast heeft inzet-mandjes dan wel legplateaus die in hoogte verstelbaar zijn.

Ladekast

Volledig uittrekbaar zijn ook de ladekasten die het achterste van de kast laten zien! Wie kan nog zonder een besteklade? Naast de bekendste lade voor de vorken en messen, kunnen in wat hogere laden het servies of kruiden perfect georganiseerd worden door een flexibele binnenindeling.

Carrouselkast

Met een carrouselkast in de onderhoek wordt zelfs het meest onbegaanbare stukje keuken bereikbaar en goed gebruikt voor opbergruimte. De draaibodems of draaiplateaus van de carrousel draaien volledig, waardoor al de pannen en schalen goed bereikbaar zijn.

Le Mans hoekkast

Een Le Mans onderhoekkast heeft draaiende plateaus die in de uiterste hoek van de kast komen. De verschillende draaiplateaus komen naar buiten bij het openen van de kastdeur en zwenken vervolgens opzij.

Zo zie je maar, je kunt je keuken er zo op inrichten dat het werken in de keuken de minste belasting op je lichaam heeft. Maar voordat je een echte ergonomische keuken hebt gaat er heel wat planwerk aan vooraf. Onze keukencoaches helpen je hier graag bij. Plan hier een vrijblijvend adviesgesprek in, en ontwerp samen met ons een keuken op jouw maat.